Eser Doktoru isimli önemli bir platformun oluşum haberini Sevgili Ekrem Öner’den alır almaz; kısa da olsa “önleyici koruma” adına sizlerle bazı konuları paylaşma isteği hasıl oldu. Uzun uzadıya sizlere önleyici korumanın diğer ismiyle pasif korumanın ne olduğunu anlatmaya başlamadan önce Türk Dil Kurumu’nun sayfasından kelime anlamlarına göz atarak işe başlamak istedim.
Aslında korumanın temelini oluşturan önleyici korumanın anlamı şu: ÖNLEME= Önleme işi, KORUMA= Koruma işi. İşte bu kadar basit.
Yani dikkat ettiyseniz bir eylem ve bir aksiyon var.
Kelime anlamlarında bir durağanlık yok; aksine bir işin yapılması çağrıştırılıyor.
Önlemenin tanımı yapılırken, Nurullah ATAÇ’a ait bir söz aktarılıyor: “Ahlak sadece kötülük etmekten çekinmek değildir, başkalarının edecekleri kötülükleri de önlemeye çalışmayı buyurur.”
Bu aslında biz kültürel mirasın korunmasından sorumlu kişiler (yani toplumda çok önemli misyonu taşıyan bizler) sadece kendimiz o eşsiz kültürel mirasımızı korumakla kalmayıp, başkalarının yapabileceği kötülükleri de önlemeyi, başka bir deyişle testi kırılmadan önce önlemleri alabilmeyi amaçlamalıdır.
Burada bence en önemli mesaj başkalarına da örnek olabilmek…
Koruma kavramının açıklanmasında ise Yahya Kemal’in dizeleri paylaşılmış: “Bütün oba sevdalıları korumanın sevinci, övüncü içindeydi.”
Burada da verilen mesaj korumayla beraber gelen sevinç ve gurur…
Evet bizler, bu toplumun entellektüelleri kültürel mirasımıza sahip çıkarak korursak ve başkalarının da zarar vermesine engel olursak, ortaya çıkacak eserler ile gelecek nesillere ulaştırabileceğimiz her bir eser de bizlerin gururu ve onuru olacaktır.
Hemen ardından İstanbul Tarihi Yarımadadaki tarihi çeşmelerimizi gözümün önünden geçirerek Amerikalı bir fotoğrafçı olan Corey Templeton’ın web sitesinde (http://www.portlanddailyphoto.com/2011_04_01_archive.html) yer alan ABD’nin Portland Kentinde bulunan Tarihi Pullen Çeşmesine odaklandım.
Çeşmenin yapılışı 1910 olarak tarihlendiriliyor. Çeşme, atların su içmesi için Stanley Thomas Pullen tarafından yaptırılmış. Fotoğraftan da görüleceği üzere cadde tarafına koruyucu bariyerler yapılmış.
Güzel bir önleyici koruma örneği. Kaza olmadan yani eser üzerinde bir tahribat meydana gelmeden önce önlemini almışlar. Sizce bunun amacı ne olabilir? Elbette bu tür bariyerleme sisteminin pek çok faydaya hizmet edeceği açıktır. Öncelikli olarak her türlü taşıtın trafik kazası nedeniyle kontrolden çıkarak bu önemli tarihi esere zarar vermesinin önüne geçilecektir. Yine kar yağışında yolun kayganlaşması nedeniyle araçların kayma suretiyle çarparak esere zarar vermesi de bu şekilde önlenmiş olmaktadır.
Ve esere doğru yöneltilen iki oturma grubu. Adeta bölge sakinlerini gel buraya otur ve bu muhteşem eseri seyret der gibiler…
Araçların parklanmalarına baktığımız zaman ise; esere araçların fazla yanaşmasına izin vermeyen bir koruma anlayışı…
İşte özlenen ve olması gereken önleyici koruma perspektifinden küçük bir boyut. Ayna tutarak sizlere yansıttığım bu boyut üzerinde düşünelim ve yaşadığımız coğrafya üzerindeki kültürel mirasa yönelik bizler de “neler yapabiliriz? i” hep birlikte sorgulayalım…
Bundan sonraki yazılarımda da önleyici koruma üzerinde durmaya devam edeceğim.
Esen kalın
Dr.Alpaslan Hamdi KUZUCUOĞLU
